بررسی علمی روغن کلزا، شیوه استخراج، ترکیبات و خواص آن

روغن کلزا

همانطور که در جدول زیر مشاهده می شود بیشترین درصد اسید چرب در روغن کلزا اسید چرب (۱۸:۱، سیس) به میزان ۶۳٫۶۸% در روغن کلزای استاندارد شده و ۶۲٫۸۴% در روغن کلزای اپتیمم شده می باشد.

همچنین اسیدهای چرب (۱۸:۲، سیس) و (۱۸:۳، سیس) با مقادیر۱۸٫۷۲% و ۷٫۲% در روغن استاندارد و ۱۸٫۹۶% و ۹٫۴۷% در روغن اپتیمم شده به ترتیب بشترین میزان را نسبت به سایر اسیدهای چرب روغن کلزا دارند.

ترکیبات و درصد اسیدهای چرب روغن کلزا در جدول زیر نشان داده شده است.

روش های استخراج روغن کلزا :

استخراج روغن کلزا به روش استاندارد شامل مراحل زیر است:

• پوست کندن
• پخت
• پرس کردن اولیه با استفاده از اسکروپرس
• استخراج بصورت مستمر، که دوبار تصفیه می شود.

با استفاده از مشروط کردن با اسید، خنثی کردن با سود کاستیک، رنگ بری و بدون بو کردن و دوباره تصفیه کردن روغن کلزا موجب کاهش ریز مغذی های محلول در چربی می شود و همین باعث تفاوت مهم بین روغن کلزای اپتیمم شده و استاندارد می شود.

روغن کلزا اپتیمم شده ترکیبی از دو روغن خام می باشد که تحت شرایط ملایم بوزدایی می شود که شامل مراحل پوست زدایی و پخت ملایم قبل از پرس کردن می باشد.

روغن خام دوم با استفاده از استخراج کننده دوقلو اکسترودر و به دنبال آن با استفاده از استخراج اتانول به دست می آید.

ترکیب شامل ۸۰٪ روغن اول و ۲۰٪ روغن دوم می باشد.

اینچنین ترکیبی باعث افزایش ترکیب ریز مغذی ها بخصوص ترکیبات فنولی با استفاده از استخراج اتنوئیک می شود که هیچ آسیبی به ویژگی های ارگانولپتیک روغن اپتیمم نمی زند.

سه روش برای استخراج اپتیمم روغن وجود دارد:

1. پخت و فشرده کردن بعد از پوست زدایی
2. استخراج با هگزان بعد از پرس سرد
3. استخراج با اتانول بعد از استخراج با twin-screw

لازم به ذکر است که روغن اپتیمم شده که از سه روش متفاوت به دست می آید شامل سطوح بالاتر استرول ها، توکوفرول ها، فنول ها، کوآنزیم Q9 و کوآنزیم Q10 می باشد.

در میان روش های بکار رفته روش استخراج با اتانول بعد از استخراج یا twin screw مقادیر بیشتری از ریز مغذی ها را در روغن کلزا حفظ می کند.

کاربرد روغن کلزا در صنایع مختلف :

ترانس استریفیکاسیون تری گلیسیرید ها (TGs) با الکل های وزن مولکولی پائین می تواند باعث آماده کردن یک جریان مایع به عنوان یک خوراک غیر پترولیمی برای موتور دیزلی گردد.

این پروسه در مقیاس صنعتی برای روغن های خوراکی برای ماده مورد استفاده، متانول به عنوان الکل و یک باز مثل سدیم هیدروکسید یا متوکسید به عنوال کاتالیست هموژن مورد استفاده می باشد.

نیاز به روغن استخراج شده به روش پرس سرد مانند روغن کلزا در حال افزایش است اما روغن استخراج شده و ترکیب مواد مغذی برای روغن پرس سرد نسبت به روغن استخراج شده بوسیله حلال کمتر هستند.

لذا کلزا برای تسهیل استخراج روغن ، پایداری اکسیداتیو و محتوای تغذیه ای با ماکروویو تیمار می شود.

روغن استخراج شده با این روش با روغن های استخراج شده با پرس و حلال مقایسه می شود.

روغن استخراج شده با حلال بالاترین مقدار فیتواسترول را دارد.

تیمار مایکروویو دانه کلزا، استخراج روغن را به میزان (۱۰٪)، فیتواسترول (۱۵٪)، توکوفرول (۵۵٪) در مورد روغن استخراج شده با روش پرس سرد افزایش می دهد.

روغن استخراج شده بوسیله پرس بدون تیمار ماکروویو پایداری اکسیداتیو معادل (۱h) دارد که به (۸h) با پیش تیمار کلزا با ماکروویو افزایش پیدا می کند.

استفاده از استر روغن کلزا در موتورها تأثیر مثبتی در شرایط زیست محیطی دارد.

خروجی اگزوز مورد بررسی متیل استر روغن کلزا ، اتیل استر و سوخت فسیلی و ترکیب آنها با هم مقایسه شده است.

نتایج با بررسی خروج نیتروژن اکسید (NOx)، کربن مونوکسید (CO)، چگالی دود نشان داده است که اتیل استر روغن کلزا تأثیر منفی کمتری در محیط زیست نسبت به متیل استر روغن کلزا دارد.

وقتی از سوخت اتیل استر روغن کلزا استفاده می شود خروج NOx 8.3% بیشتر از سوخت فسیلی دارد ولی خروجی HC به میزان ۵۳٪ و CO به میزان ۷٫۲% و چگالی دود به میزان ۷۲٫۶% کاهش نشان می دهد.

کاربردهای تغذیه ای روغن های گیاهی 

کاربردهای تغذیه ای روغن های گیاهی به تعادل ترکیب اسیدهای چرب آنها خصوصا C16/ C18 بستگی دارد.

کاربردهای oleo chemical، روغن های گیاهی را ترجیح می دهند که شامل یک اسید چرب خاص اصلی باشند.

بطور مرسوم اروسیک اسید ترکیب مورد نیاز در روغن کلزا می باشد اما اخیرا ژنوتیپ های غنی از اولئیک اسید توسعه یافته اند.

در هر دو حالت روش های تولید مرسوم مثل انتخاب یک گونه خاص موفق بوده اند.

همچنین کارهای اخیر در جهت روش های انتقال ژن مولکولی برای کاهش اروسیک اسید صورت گرفته است.

همچنین بوسیله استخراج با حلال و غلظت بالای تکوفرول ها، پلی فنل ها، آنتی اکسیدان های کلی و فیتواسترول ها در روغن می شود.

هیچ تأثیری در ویژگیهای غیر اشباعیت و مقدار صابونی شدن ندارد.

خواص تغذیه ای روغن کلزا :

با توجه به اینکه روغن اشباع شده لیپید ها و لیپوپروتئین پلاسما را افزایش می دهد، برای جلوگیری از آرترواسکلروزیس باید از روغن اشباع شده و رژیم غذایی شامل کلسترول بالا جلو گیری شود.

لازم است مقدار زیادی میوه و سبزی های غنی از آنتی اکسیدان های ریز مغذی مصرف نمود زیرا آنتی اکسیدان ها رادیکال های آزاد را خاموش می کند و استرس اکسیداتیو که منجر به بیماری قلبی می شود را کاهش می دهد.

روغن های گیاهی به علت شامل بودن اسید های چرب غیر اشباع و آنتی اکسیدان های طبیعی ترجیح داده می شوند در نتیجه به این باور رسیدند که روش های استخراج متفاوت تأثیر مهمی در حفظ ریز مغذی های روغن کلزا دارند.

تأثیر این ریز مغذی ها در کاهش بیماری ها، گرفتگی رگ ها و بیماری قلبی بسیار بوده است.

ترکیبات روغن کلزا

روغن کلزا یکی از مهمترین روغن های گیاهی در سطح بازار جهانی روغن های خوراکی می باشد.

کلزا و روغن خام کلزا شامل مقدار زیادی از ترکیبات بیواکتیو مانند : پلی فنل ها، فیتواسترول ها، توکوفرول ها، و آنتی اکسیدان های دیگر می باشد که نقش مهمی را در جلوگیری و درمان تعدادی از بیماری های کرونیک، بیماری های قلبی، پیری، سرطان، و آرتریت های روماتوئیدی دارد.

این نگهداری ها می تواند با ظرفیت این ترکیبات فعال برای غیر فعال کردن رادیکال های آزاد شرح داده شود.

برای آسیب اکسیداتیو لیپیدها و پروتئین ها و نوکلوئیک اسیدها مسئول اند.

مشخص شده که بسیاری از فعالیت های عملکردی مانند دمای مشروط کردن و پوست کندن دانه کلزا به شدت تولید روغن کلزا و محصولات آن را تحت تأثیر قرار می دهد.